Cyfrowa tożsamość to nie tylko login i hasło. To całokształt tego, kim jesteś w sieci – Twoje dane, zdjęcia, opinie, ślady aktywności, to jak postrzegają Cię inni użytkownicy, instytucje, urzędy, a także… cyberprzestępcy. Tożsamość cyfrowa może realnie oddziaływać na Twoje życie codzienne. Nie jest to wyłącznie kwestia wizerunku, ale również bezpieczeństwa.
Traktuj swoje dane osobowe jak majątek
Numer PESEL, login, adres e-mail czy data urodzenia to dane, które można sprzedać lub wykorzystać do kradzieży tożsamości. Nie podawaj ich w wątpliwych formularzach, konkursach czy ankietach. Zasada minimalizacji udostępnianych danych to kluczowy element bezpieczeństwa w sieci. Im mniej informacji o Tobie krąży, tym trudniej wykorzystać je przeciwko Tobie.
Nie udostępniaj informacji, które mówią o Tobie zbyt wiele
Każda informacja o Tobie w internecie może być wykorzystana do tzw. pretextingu, czyli tworzenia wiarygodnego scenariusza oszustwa (np. telefon od „Pana Tomasza z banku”, który zna nie tylko Twoje nazwisko, ale również miejsce zamieszkania czy twoje ostatnie duże zakupy). Przejrzyj swoje profile w mediach społecznościowych, nie publikuj tam informacji na temat dużych zakupów, usuń zbędne dane, ogranicz widoczność dat urodzenia, numerów telefonów czy miejsc pracy.
Oddziel tożsamość cyfrową od spraw urzędowych i finansowych
Nie używaj tego samego adresu e-mail ani tych samych haseł do codziennej aktywności w sieci (media społecznościowe, zakupy, logowanie się na stronach związanych z Twoimi zainteresowaniami) oraz załatwiania spraw urzędowych lub finansowych (kontakt z urzędami, logowanie w bankowości internetowej, aplikacje finansowe). Dobrą praktyką jest posiadanie co najmniej dwóch adresów poczty elektronicznej. Z pierwszego korzystaj wyłącznie do załatwiania spraw urzędowych czy finansowych, podczas gdy ten drugi może być używany do rejestracji w sklepach internetowych czy mediach społecznościowych.
Korzystaj z oficjalnych usług tożsamości cyfrowej
W kontaktach z bankami czy urzędami upewniaj się, że potwierdzasz tożsamość za pomocą oficjalnych usług. Nie wysyłaj nikomu skanów ani zdjęć dowodu osobistego czy paszportu. Do potwierdzania tożsamości i załatwiania spraw urzędowych służy mObywatel, ePUAP, Profil Zaufany, a także konta bankowości elektronicznej. Co istotne, do usług tych nie przechodź z linków w SMS-ach czy komunikatorach internetowych, szczególnie jeśli odnośnikom towarzyszą komunikaty o potrzebie podjęcia „pilnych” działań.
Weryfikuj, komu udostępniasz swoje dane
Przed podaniem jakichkolwiek danych upewnij się, kto jest ich odbiorcą:
- Przed zalogowaniem do bankowości internetowej zweryfikuj, czy na pewno jesteś na stronie swojego banku (szczególnie jeśli przechodzisz do płatności z innej strony).
- Sprawdzaj ustawienia prywatności w mediach społecznościowych (warto ustawić, aby informacje kontaktowe oraz udostępniane przez Ciebie treści były widoczne wyłącznie dla Twoich znajomych, a nie ogólnodostępne).
- W ustawieniach swojej przeglądarki internetowej (zazwyczaj są to zakładki takie jak “Prywatność i bezpieczeństwo”) zweryfikuj, jakie strony mają dostęp do Twojej lokalizacji i pobierają dane na temat Twojej aktywności w sieci. Zablokuj dostęp wszystkim stronom, które nie muszą tego robić w celu poprawnego działania.
Reaguj, gdy ktoś podszywa się pod Ciebie w sieci
Cyberprzestępcy coraz częściej zakładają fałszywe konta w social mediach, korzystając z imienia, nazwiska i zdjęcia profilowego innego użytkownika. W ten sposób mogą stworzyć kopię Twojego profilu. Jeśli widzisz, że ktoś się pod Ciebie podszywa lub otrzymujesz od znajomych pytania o nowe konto i powód jego założenia, natychmiast reaguj. Zgłoś fałszywy profil do administracji portalu, a jeśli doszło do próby wyłudzenia pieniędzy (na przykład przez rozesłanie prośby o podanie kodu BLIK), udaj się na najbliższy posterunek policji i opisz sprawę funkcjonariuszowi.
Zabezpiecz się, zanim będzie za późno
Nie czekaj, aż coś się stanie i Twoje dane zostaną wykorzystane przeciwko Tobie. Jeżeli nie stosujesz jeszcze podstawowych zasad higieny cyfrowej (ustawienia prywatności, ograniczenie widoczności danych kontaktowych, rozdzielenie poczty elektronicznej), zaplanuj takie działania w swoim kalendarzu i jak najszybciej przejdź do ich realizacji.
