Marek pracował jako grafik komputerowy i doskonale zdawał sobie sprawę z zagrożeń czyhających w sieci. Stosował się do podstawowych zasad: nie klikał w podejrzane linki, nigdy nie podawał danych osobowych przez telefon i regularnie aktualizował hasła.
Pewnego dnia zadzwonił do niego konsultant z programu wsparcia dla osób potrzebujących dofinansowania na zakup okularów.
Uwaga: Oszust dzwoni z ofertą. Jeśli odbiorca faktycznie nosi okulary, może się zainteresować i uznać, że ten telefon nie jest przypadkowy.
Konsultant mówił bardzo pewnie, wręcz z entuzjazmem, zapewniając Marka, że został zakwalifikowany do wyjątkowego projektu. Warunkiem skorzystania było podanie tylko kilku informacji.
Uwaga: Oszust informuje od razu o korzyściach, a warunki do spełnienia opisuje jako mało kłopotliwe i czasochłonne.
Rozmowa od początku wydawała się Markowi podejrzana, ale postanowił dopytać o szczegóły.
– Jakie były kryteria kwalifikacji? – zapytał. Konsultant odpowiedział, że to szybki i prosty proces, a Marek jest już na liście beneficjentów.
Uwaga: Oszust nie odpowiada na pytania. Zamiast tego zajmuje rozmówcę kolejnymi “wspaniałymi” informacjami.
Marek przypomniał sobie historię kolegi, który dał się nabrać na podobne oszustwo. Podał dzwoniącemu swoje imię, nazwisko, dane kontaktowe, numer PESEL i dowodu osobistego… a później ktoś podszył się pod niego i wziął pożyczkę.
Uwaga: Zbierane przez oszusta dane mogą posłużyć mu np. do zaciągnięcia kredytu, wysyłki spamu na skrzynkę mailową lub numer telefonu, a nawet próby wyłudzenia pieniędzy po jakimś czasie.
Marek rozłączył się i natychmiast zaczął szukać w internecie informacji o rzekomym programie dofinansowania, o którym wspominał konsultant. Szybko znalazł… strony i grupy na kanałach social mediów, gdzie użytkownicy opisywali podobne telefony i próby wyłudzenia danych. Natrafił także w sieci na numer telefonu fałszywego konsultanta – był wielokrotnie wyszukiwany i zawsze oznaczano go jako “negatywny”.
Uwaga: Zdarza się, że po wpisaniu w wyszukiwarkę firmy lub instytucji, na którą powołuje się oszust, faktycznie znajdziesz informację, że taka istnieje. Oszuści chcą w ten sposób podkreślić swoją wiarygodność. Najczęściej jednak firma ta: jest zarejestrowana w innym kraju/ ma dwie-trzy pozytywne opinie stworzone przez przestępców, jest wspominana przez internautów w forach i portalach jako fejkowa.
Jak chronić się przed wyłudzeniem danych osobowych:
- Dzwoni nieznana Ci osoba z informacją o kredycie, dofinansowaniu czy programie zdrowotnym? Nie podawaj żadnych danych i informacji na swój temat. Oszust może powiedzieć np. “Dzwonię w sprawie opóźnienia płatności raty kredytu”. Zamiast odpowiedzieć “Ale ja nie mam żadnego kredytu”, możesz dopytać, skąd ta osoba dzwoni, następnie rozłączyć się i samodzielnie zweryfikować sytuację – w banku czy instytucji zdrowotnej.
- To, że dzwoniący zdaje się wiedzieć coś na Twój temat (np. że spłacasz kredyt na mieszkanie, masz dom z ogrodem, nosisz okulary) jest zwykle złudzeniem. Oszust uzyskuje te informacje, zadając pytania w trakcie rozmowy. Oszuści dzwonią do wielu osób i zwykle w końcu trafiają na taką, która faktycznie znajduje się we wspomnianej sytuacji.
- Wyszukaj w sieci numer telefonu, z którego przyszło połączenie. Numery oszustów lub naciągaczy bywają wyszukiwane i opiniowane przez internautów na portalach typu nieznany-numer.pl lub grupach i stronach na kanałach social mediów.
- Nie znajdujesz negatywnych opinii na temat numeru telefonu? Rozmówca podaje się za przedstawiciela znanej instytucji publicznej i wydaje Ci się wiarygodny? Nie podejmuj żadnych decyzji. Podziękuj, rozłącz się i zadzwoń na oficjalny numer tej instytucji. Upewnij się, czy faktycznie ktoś do Ciebie telefonował.
- Jeśli podejrzewasz próbę oszustwa, zgłoś ją w stronie internetowej CERT Polska: https://incydent.cert.pl/
