Historie o „utracie oszczędności życia” w piramidach finansowych czy podejrzanych inwestycjach pokazują, jak łatwo pomylić bezpieczne oszczędzanie z ryzykownymi „okazjami”. Tomasz Obal, Zastępca Prezesa Zarządu Bankowego Funduszu Gwarancyjnego wyjaśnia, kiedy klient może liczyć na zwrot pieniędzy z BFG oraz na jakimi zasadami się kierować, aby móc odróżnić oszustwo od legalnej oferty.
Coraz częściej sięgamy po bankowość mobliną. Czy korzystanie z aplikacji bankowych ma wpływ na bezpieczeństwo naszych środków w kontekście gwarancji BFG?
Bankowy Fundusz Gwarancyjny chroni depozyty niezależnie od tego, czy korzystamy z bankowości elektronicznej, mobilnej czy też tradycyjnej w oddziale.
BFG gwarantuje środki pieniężne zgromadzone przez deponenta na wszystkich rodzajach rachunków bankowych (np. rozliczeniowych, oszczędnościowych, lokat terminowych, powierniczych) lub na rachunkach w spółdzielczej kasie oszczędnościowo-kredytowej, zarówno złotowych jak i walutowych, w przypadku których deponent jest stroną umowy, do równowartości w złotych 100 000 euro, niezależnie od tego czy korzystamy z bankowości tradycyjnej czy np. mobilnej.
Więcej informacji na temat gwarantowania depozytów można znaleźć na stronie Bankowego Funduszu Gwarancyjnego w zakładce „Dla deponentów”.
Zdarzają się próby podszywania się pod Bankowy Fundusz Gwarancyjny, np. telefony, w których oszuści podają się za pracowników Funduszu. Na co szczególnie uważać i jak rozpoznać, że mamy do czynienia z oszustwem? Z jaką sprawą taki oszust/oszustka mogą zadzwonić?
Przede wszystkim, należy pamiętać, że pracownicy Funduszu nigdy nie dzwonią do deponentów w sprawie np. pozyskania informacji o ich rachunkach bankowych, nie proszą o podanie haseł dostępu do takich rachunków, kodów PIN/SMS lub innych danych umożliwiających pozyskanie informacji o danych deponenta lub zadysponowanie jego środkami. Nie polecają także dokonania przelewu czy wypłaty gotówki z konta deponenta.
Jeżeli ktoś podszywający się pod pracownika Bankowego Funduszu Gwarancyjnego prosi o ww. dane powinna zapalić się nam czerwona lampka. Należy również zachować szczególną ostrożność i czujność w sytuacjach, gdy ktoś podający się za pracownika BFG, twierdzi że np. nastąpiła próba włamania na konto bankowe lub inna nietypowa sytuacja.
Wtedy trzeba pilnie skontaktować się bezpośrednio ze swoim bankiem i zweryfikować te informacje.
Czy klient może liczyć na zwrot pieniędzy z BFG w przypadku cyberoszustwa finansowego? Kiedy gwarancja depozytów nie działa?
Bankowy Fundusz Gwarancyjny wypłaca środki gwarantowane do wysokości ustawowo określonej kwoty wyłącznie w przypadku tzw. spełnienia warunku gwarancji. Jest nim potocznie i skrótowo mówiąc upadłość banku czy kasy, dotykająca wszystkich klientów, ale nie dotyczy utraty środków w wyniku cyberoszustwa czy też innego przestępstwa.
Rozwijając powyższe, spełnieniem warunku gwarancji jest:
- w przypadku banku – zawieszenie działalności banku przez Komisję Nadzoru Finansowego i ustanowienie zarządu komisarycznego (o ile nie był ustanowiony wcześniej) oraz złożenie przez Komisję wniosku o ogłoszenie upadłości banku albo złożenie wniosku o ogłoszenie upadłości banku przez Bankowy Fundusz Gwarancyjny w ramach przymusowej restrukturyzacji,
- w przypadku spółdzielczej kasy oszczędnościowo-kredytowej – zawieszenie działalności kasy przez Komisję Nadzoru Finansowego i ustanowienie zarządcy komisarycznego (o ile nie był ustanowiony wcześniej) oraz złożenie przez Komisję wniosku o ogłoszenie upadłości kasy albo złożenie wniosku o ogłoszenie upadłości kasy przez Bankowy Fundusz Gwarancyjny w ramach przymusowej restrukturyzacji,
Natomiast należy pamiętać, że ochroną gwarancyjną – zarówno w bankach jak i w spółdzielczych kasach oszczędnościowo-kredytowych – nie są objęte środki zdeponowane przez:
- Skarb Państwa,
- Narodowy Bank Polski,
- banki, banki zagraniczne oraz instytucje kredytowe, o których mowa w ustawie – Prawo bankowe,
- spółdzielcze kasy oszczędnościowo-kredytowe i Krajową Spółdzielczą Kasę Oszczędnościowo-Kredytową,
- Bankowy Fundusz Gwarancyjny,
- instytucje finansowe w rozumieniu rozporządzenia 575/2013 w sprawie wymogów ostrożnościowych dla instytucji kredytowych i firm inwestycyjnych, zmieniającego rozporządzenie (UE) nr 648/2012,
- firmy inwestycyjne w rozumieniu ww. rozporządzenia 575/2013 i uznanych firm inwestycyjnych z państwa trzeciego, o których mowa w art. 4 ust. 1 pkt 25 tego rozporządzenia,
- osoby i podmioty, które nie zostały zidentyfikowane odpowiednio przez bank lub kasę,
- krajowe i zagraniczne zakłady ubezpieczeń oraz krajowe i zagraniczne zakłady reasekuracji, o których mowa w ustawie o działalności ubezpieczeniowej i reasekuracyjnej,
- fundusze inwestycyjne, towarzystwa funduszy inwestycyjnych, fundusze zagraniczne, spółki zarządzające i oddziały towarzystw inwestycyjnych, o których mowa w ustawie o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi,
- otwarte fundusze emerytalne, pracownicze fundusze emerytalne, powszechne towarzystwa emerytalne i pracownicze towarzystwa emerytalne, o których mowa w ustawie o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych,
- jednostki samorządu terytorialnego,
- organy władz publicznych innego państwa członkowskiego UE oraz państwa trzeciego, w szczególności rządów centralnych, regionalnych oraz jednostek samorządu terytorialnego tych państw.
Ochronie nie podlegają także należności z tytułu usługi przekazu pieniężnego świadczonej przez spółdzielcze kasy oszczędnościowo-kredytowe na rzecz osób niebędących: osobą fizyczną, organizacją pozarządową w rozumieniu ustawy o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie, jednostką organizacyjną kościoła lub związku wyznaniowego, będącą osobą prawną, spółdzielnią, związkiem zawodowym, wspólnotą mieszkaniową, spółką jawną, partnerską lub komandytową.
Jak sprawdzić, czy bank lub inna instytucja finansowa, w której mamy konto czy lokatę, jest objęta ochroną BFG? A jeśli to podmiot zarejestrowany w innym kraju UE – kto wtedy zabezpiecza nasze środki? Jak to sprawdzić?
Najlepiej sprawdzić czy dany bank lub SKOK, w którym mamy konto czy lokatę, jest objęty gwarancjami BFG za pośrednictwem strony internetowej Funduszu w zakładce „Dla deponenta” „Podmioty objęte gwarancjami”, bądź dzwoniąc na infolinię pod numer 800 569 241.
Systemem gwarantowania depozytów objęte są środki zgromadzone:
- we wszystkich bankach krajowych, tzn. mających siedzibę na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, bez względu na formę ich działalności (w formie spółek akcyjnych oraz spółdzielcze), z wyłączeniem Banku Gospodarstwa Krajowego (banku państwowego) i banków hipotecznych (które co do zasady nie prowadzą działalności depozytowej),
- we wszystkich spółdzielczych kasach oszczędnościowo-kredytowych (SKOK),
Natomiast w przypadku podmiotów zarejestrowanych np. w innym kraju UE zgodnie z zasadami przyjętymi w Unii Europejskiej, oddziały banków mających siedzibę w innych państwach będących członkami Unii (banki te zwane są instytucjami kredytowymi), wykonujące działalność na terytorium Polski, przynależą do systemu gwarantowania depozytów kraju macierzystego (kraju siedziby).
Poziom gwarancji we wszystkich państwach należących do Unii Europejskiej od 31 grudnia 2010 r. wynosi 100 000 euro (lub jego równowartość w walucie krajowej).
Często słyszymy historie, że ktoś „stracił oszczędności życia” w piramidach finansowych czy inwestycjach alternatywnych. Jak rozmawiać z młodymi ludźmi, żeby zrozumieli różnicę między bezpiecznym ulokowaniem swoich pieniędzy w banku, inwestowaniem w instrumenty inwestycyjne, a ryzykownymi „okazjami inwestycyjnymi”? Jakich zasad należy ogólnie przestrzegać, aby móc rozróżnić oszustwo od legalnej oferty?
Edukacja finansowa to podstawa, a do tego ważny jest zdrowy rozsądek. Kluczowe jest zrozumienie zależności między zyskiem czy zwrotem z inwestycji a ryzykiem. Im inwestycja bardziej ryzykowna, tym powinna oferować wyższą stopę zwrotu. I odwrotnie – wyższa oferowana stopa zwrotu z reguły oznacza wyższe ryzyko. Do tego ważne, aby rozumieć instrumenty finansowe, w które się inwestuje, tak, aby móc ocenić, czy oferowane stopy zwrotu są realistyczne. Do propozycji szybkiego wzbogacenia się należy podchodzić ze szczególną ostrożnością. Najlepiej też dywersyfikować ryzyko, czyli podzielić środki na kilka inwestycji, najlepiej nieskorelowanych ze sobą: nie wkładać wszystkich jajek do jednego koszyka.
